© Anne Deknock
1 januari 2022, dat is de deadline. Echt! Enfin, het is de meest recente en inmiddels vierde deadline die de Brusselse regering voorop heeft gesteld om inburgering in Brussel te verplichten. Terwijl de Vlaamse Gemeenschap, die uiteraard betrokken is, alles in het werk stelt om die deadline te halen, wijst niets erop dat ook Brussels minister Alain Maron (Ecolo) zijn engagement zal nakomen.
Ondertussen blijven de coronacijfers in Brussel stijgen en hinkt de vaccinatiegraad hopeloos achterop. Als zelfs de gezondheid van de Brusselaars niet leidt tot enig urgentiebesef, wat dan wel?
Vierde keer, goede keer?
De goedkeuring van de ordonnantie die nieuwkomers in Brussel verplicht een inburgeringstraject te volgen dateert van 2017. Vier jaar na de feiten is er vandaag de dag van verplichte inburgering echter nog steeds geen sprake. Maron is erin geslaagd om de deadline zonder schroom tot drie maal toe uit te stellen. Dit terwijl in Vlaanderen nieuwkomers reeds vanaf 2004 verplicht een inburgeringstraject afleggen. Inburgeraars van toen kunnen de 15de verjaardag van hun inburgeringsattest vieren.
Ondanks het veelvuldig uitstel zal 1 januari 2022 in feite moeilijk blijken. Meer zelfs: wellicht onmogelijk. De Vlaamse Gemeenschap kreeg op geen enkele manier staalharde garanties over die startdatum en de Brusselse gemeenten, die een essentiële rol moeten spelen in de uitvoering van de verplichting, kregen het afgelopen jaar nauwelijks informatie van het bevoegde Brusselse collegelid. We lijken vandaag daar te staan waar we in 2017 ook stonden: teksten op papier zonder enige invulling op het terrein. We kunnen bijna de vijfde verjaardag vieren van die goedkeuring, en toch zullen we binnen een maand weer berichten krijgen dat het ‘jammerlijk’ niet is gelukt en dat nog wat tijd nodig is.
Corona-excuus
De coronacrisis was voor talloze Brusselaars een regelrechte ramp maar sommigen hebben er alvast wel hun voordeel mee gedaan. Alain Maron bestempelde COVID-19 als hoofdverantwoordelijke voor het herhaaldelijke uitstel van de verplichting. Handig gecommuniceerd, maar de waarheid heeft haar rechten. Aanvankelijk was de start van de verplichting voorzien in 2019, toen het virus nog niet eens bestond.
Kortom, COVID-19 is niet de oorzaak, maar de coronapandemie in Brussel en het uitblijven van de verplichte inburgering hebben net dezelfde oorzaken: een gebrek aan voorbereiding, aan daadkracht, aan overleg en aan doortastend politiek optreden.
Wie aansluitend kijkt naar de aanpak van de coronacrisis in onze hoofdstad wordt er moedeloos van. De Brusselse vaccinatiecampagne slaagt er onvoldoende in het antivax-sentiment te doorbreken en de burger te overtuigen van het nut van het vaccin. Vele Brusselaars zijn of lijken onbereikbaar.
Geen integratie zonder verplichte inburgering
U vraagt zich nu waarschijnlijk af: voor wanneer is die verplichte inburgering dan? Eerlijk? Ik maak me grote zorgen of die er überhaupt gaat komen. Ecolo, met Groen in het kielzog van de grote broer die men niet tegen het hoofd wil stoten, heeft zich altijd een koele minnaar getoond van verplichte inburgering. Men zou nieuwkomers stigmatiseren en ze als minderwaardig beschouwen.
Deze redenering is natuurlijk volslagen van de pot gerukt. 20 jaar inburgeringsbeleid in Vlaanderen toont aan dat het de mensen kansen geeft om hun leven zelfstandig uit te bouwen, sociale netwerken uit te bouwen en ook, onder meer door te hameren op de nodige taalkennis, sterk te staan op de arbeidsmarkt. Nieuwkomers zelf zijn dolgelukkig met die ondersteuning, zo leren herhaaldelijke enquêtes. Terwijl Vlaanderen de voorwaarden verscherpt, blijft Brussel verdrinken door dogmatici die zwelgen in hun groot gelijk ten nadele van de kansen van nieuwkomers.
Water aan de lippen
Want het water staat Brussel echt wel aan de lippen. De sociale cohesie in onze stad ligt volledig aan diggelen. Mensen praten naast elkaar en niet met elkaar. Mensen leven vandaag in eilanden en zijn voor de overheid soms geheel onbereikbaar. Ze spreken nauwelijks Nederlands of Frans, zitten vast in eigen netwerken, eigen media en kansarmoede.
De jeugdwerkloosheid in Brussel wordt eigenlijk nauwelijks aangepakt. Brussel is een kosmopolitische stad, maar het is vooral een stad waar het sociale weefsel niet langer echt bestaat. Die diverse herkomsten vertalen zich niet in een gemeenschap of gemeenschappelijke toekomst. De coronacrisis toonde aan dat parallelle samenlevingen leven in een eigen wereld, vaak ver weg van enige overheid, media of hulpverlening.
Geen wondermiddel
Verplichte inburgering is zeker geen wondermiddel, maar wel een noodzakelijk begin voor iedereen die in Brussel aankomt. Om van bij de start de kansen te vergroten. Via dit traject zetten we nieuwkomers op pad in onze samenleving, geven we ze kansen, leren we Nederlands of Frans aan en geven we ze een inkijk in hoe onze samenleving werkt en wat je zelf kan doen om er aan bij te dragen.
Brussel is geen wit blad, maar een gevolg van jarenlange maatschappelijke ontwikkelingen. Net een zogenaamde kosmopolitische stad als Brussel heeft er dan ook alle baat bij om instromende nieuwkomers zo snel als mogelijk op weg te zetten naar zelfredzaamheid en een plaats in onze stadssamenleving. Zonder goed geïntegreerde burgers, staat het hele sociaal weefsel op los zand.
De politieke klasse in Brussel is wereldkampioen wegkijken van uitdagingen en problemen maar dat wegkijken richt ernstige schade toe aan de toekomst van onze hoofdstad. Verplichte inburgering is in dit kader misschien een eerste reddingsboei die Brussel van de verdrinkingsdood kan redden.
